اجرت المثل

اجرت المثل

 اجرت المثل اجرت المثل در قوانین موضوعه عبارت است از حق الزحمه کارهایی است که شرعاً بر عهده زوجه نبوده و در سالیان ز ندگی مشترک بدون قصد تبرع انجام داده است. که میزان اجرت المثل توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین  می شود.

چنانچه زوج بدون دلیل قانونی همسر خود را طلاق دهد می بایست حق الزحمه کارهایی را که شرعاً بر عهده وی نبوده و به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود پرداخت نماید و دادگاه اجرت المثل کارهای انجام شده را محاسبه و به پرداخت آن حکم میکند

قانونگذار سه شرط کلی را برای اجرت المثل در نظر گرفته است:

1-اجرت المثل زمانی قابل پرداخت است که طلاق از سوی زوج باشد

2-اجرت المثل در زمان طلاق قابل پرداخت است.

3-چنانچه طلاق به درخواست زوج باشد ، نباید ناشی از تخلف زن از وظایف همسری و یا سوء اخلاق وی باشد.

بعد از احراز این سه شرط کلی شرایط دیگری نیز باید احراز شود:

1- کارهای انجام شده جزء وظایف شرعی زوجه نباشد.

2-انجام کارها به دستور شوهر باشد.

3-انجام کارها از سوی زوجه به قصد تبرع نباشد.

*چنانچه شرایط استحقاق اجرت المثل برای زوجه  وجود داشته باشد و زوج تمکن مالی پرداخت اجرت المثل را نداشته باشد و به دیگر سخن معسر باشد ، این مسئله تاثیری در استحقاق زوجه نخواهد داشت.

بحث اجرت المثل و نحله:

اجرت المثل حق الزحمه و دستمزد کارهایی است که زوجه در ایام  زندگی مشترک انجام داده است و ارتباط به میزان درآمد زوج ندارد.

زوجه با این شرایط می‌تواند اجرت المثل کارهای دوران زناشویی رامطالبه نماید.

1. اجرت‌المثل درهنگام طلاق قابل پرداخت است.

2. طلاق به خواست زوجه نباشد.

3. چنانچه طلاق هم به درخواست مردباشد، نباید ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار وی باشد. دو شرط دیگر نیز از شرائط استحقاق زن برای اجرت المثل می باشد:

        کار زن درمنزل به دستورمردانجام شده باشد.

        قصد زن بر عدم تبرع برای دادگاه اثبات شود.

اجرت المثل و نحله درعرض هم قراردارند؛ باتعیین اجرت المثل نوبت به نحله نمی رسد. درغیرمورداجرت المثل،دادگاه با توجه به سنوات زندگی مشترک ونوع کارهایی که زوجه در خانه شوهر انجام داده و وسع مالی زوج مبلغی را از باب بخشش (نحله) برای زوجه تعیین می‌نماید.

شرایط تعلق اجرت المثل:

باید توجه داشت که اجرت المثل در طول شرط مالی ضمن العقد مالی در مورد کارهای زوجه در امر خانه داری است و نیز در طول اجرت المسمی است. یعنی اگر زوجه در امور خانه داری شرط ضمن العقد داشته باشد نوبت به اجرت المثل نمی رسد.

زوجه نباید قصد تبرع داشته باشد چرا که اگر در انجام کارهای خانه داری از ابتدا قصد و نیت تبرع و به اصطلاح رایگان داشته باشد نمی تواند اجرت المثل ایام زوجیت بگیرد که البته در این خصوص نوبت به نحله می رسد که بحث خواهد شد..

درخواست طلاق نباید از سوی زوجه باشد و باید شوهر قصد طلاق داشته باشد. البته اگر تقاضای طلاق که از سوی زوج شده است ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار زوجه باشد در این صورت نیز اجرت المثل تعلق نمی گیرد.

شرایط تعلق نحله:

اولین شرط تعلق نحله مثل تعلق اجرت المثل مشروط به تقاضای مرد برای طلاق است و نیز تقاضای مرد نباید ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی باشد.

نحله در طول اجرت المثل است یعنی اگر به هر دلیل امکان تعیین اجرت المثل نباشد (مثل این که زن قصد تبرع داشته) نوبت به نحله می رسد و نسبت به تعیین نحله اقدام می شود.

چگونگی تعیین اجرت المثل:

در اجرت المثل وضع مالی مردم ملاک تعیین مبلغ اجرت المثل نیست بلکه با ارجاع امر به کارشناسی حق الزحمه زن در امور خانه داری مشخص می شود.

چگونگی تعیین نحله:

در نحله دادگاه با توجه به وضع مالی زوج و زحمات زوجه مبلغی را به عنوان نحله تعیین می کند که به زوجه بپردازد و در نحله نیازی به تعیین کارشناس نیست و قاضی باید راجع به وضعیت مالی زوج تحقیق و با توجه به زحمات زن مبلغ متناسبی بابت نحله معین کند.